Domowina została założona 13 października 1912 r. w Wojrowicach (Wojerecy/Hoyerswerda) jako naczelna organizacja wszystkich związków i stowarzyszeń serbołużyckich.

Za cel stawia sobie reprezentowanie demokratycznych interesów narodowych oraz zachowanie języka i tradycji serbołużyckich. Zawieszona przez władze niemieckie po wybuchu I wojny światowej odnowiona została pod koniec 1920 r. W dniu 5 stycznia 1921 r. zeszło się w Wojrowicach 30 delegatów reprezentujących 24 towarzystwa. Powołano wówczas do życia robocze komitety do spraw zadań gospodarczych i działalności kulturalnej. Kolejna konferencja delegatów, w której wzięło udział już 40 towarzystw z saskiej i pruskiej części Górnych Łużyc, odbyła się ponownie w Wojrowicach 24 lipca 1921 r. Przyjęto wówczas status oraz przyjęto strukturę organizacyjno – terenową, podstawą, której określaną później mianem żup. Ich patronami stali się zasłużeni serbołużyccy patrioci: w Budziszynie „Jan Arnošt Smoler, w Wojrowicach „Handrij Zejler”, w Chróśćicach „Michał Hórnik” oraz w Chociebużu „Hendrich Jordan”. Reaktywacja Domowiny skutkowała widocznym rozwojem serbołużyckich organizacji. Nowe towarzystwa założono w Bukecach, Błunju, Delnim Wujězdźe, Dubrawce, Hornjej Hórce, Hródźišću, Budziszynie, Lichanju, Malešecach, Minakale, Ralbicach i innych miejscowościach.. W 1926 r. w Bukecach świętowano 50-lecie założenia tamtejszego towarzystwa Radosć.

Z tej okazji zjawili się tam przedstawiciele 37 towarzystw z całych Łużyc, a w zjeździe wzięło udział około 4 tys. osób. Jeszcze bardziej imponujący był zjazd w 1927 r. w Radworze, gdzie zaprezentowało się 48 towarzystw i ponad 5 tys. uczestników. W listopadzie 1929 r. Walne Zgromadzenie Domowiny zwróciło się do sejmu krajowego Saksonii z rezolucją, w której domagano się konsekwentnego wprowadzenia w życie artykułu 113 konstytucji republiki weimarskiej. Zebrano pod nią 10 tys. podpisów. Kolejne Walne Zgromadzenie Domowiny w marcu 1930 r. zgromadziło przedstawicieli aż 64 towarzystw. Tego samego roku zorganizowano także wielki zlot Domowiny w Rakecach. W 1931 r. skierowano do władz memorandum w kwestii szkolnej podpisane przez 12 tys. osób. Niestety, ani te wystąpienia, ani złożone w kancelariach sejmów krajowych Saksonii i Prus oraz rządu berlińskiego kolejne memorandum z 1932 r. nie znalazły żadnego odzewu.

W latach 1933 -34 przekształca się w Związek Łużyckich Serbów i rozpoczyna przyjmowanie pojedynczych członków. W marcu 1937 roku za sprzeciw wobec zorganizowanej polityce germanizacyjnej, zmierzającej do sprowadzenia Łużyczan do „mówiących po wendyjsku Niemców", władze hitlerowskie zabraniają Domowinie prowadzenie jakiejkolwiek działalności i jednocześnie konfiskują jej majątek.

Domowina wznawia ponownie swoją działalność 10 maja 1945 r.; miejscowe radzieckie władze okupacyjne uznają ją za "politycznego, antyfaszystowskiego i kulturowego reprezentanta całej wspólnoty serbołużyckiej". Rok później udaje jej się zakotwiczyć po raz pierwszy na Łużycach Dolnych. W roku 1949 sejm saksoński (Landtag) nadaje przedstawicielstwu Serbołużyczan status organizacji publiczno- prawnej. Również krajowy rząd Brandenburgii zezwolił na jej działalność, dzięki „Ustawie o zagwarantowaniu praw ludności serbołużyckiej", uchwalonej przez saksoński Landtag w marcu 1948 roku.
Z pomocą instytucjonalnego wsparcia dla rozwoju serbskiego języka i kultury w NRD dochodzi do ponownego ożywienia pracy kulturalnej Domowiny a tym samym do pobudzenia świadomości narodowej u znacznej części serbołużyckiej ludności. Jako uznana masowa organizacja podporządkowała swoją działalność, szczególnie w latach 50 i 60 „socjalistycznej odbudowie". To z kolei utrudniało skuteczność jej wysiłków na rzecz utrzymania języka i życia kulturalnego oraz akceptację ze strony części ludności serbołużyckiej.

W listopadzie 1989 r. ukonstytuowało się Serbskie Zgromadzenie Narodowe, które postawiło sobie za cel przeprowadzenie strukturalnej, programowej i personalnej odnowy Związku Domowiny. Na nadzwyczajnym kongresie związkowym 18 marca 1990 roku, został przyjęty nowy statut, w którym Domowina określiła się jako politycznie niezależna i samodzielna organizacja narodowa Serbołużyczan. Rok później, jako stowarzyszenie zarejestrowane ma prawo, oprócz pojedynczych członków, ponownie przyjmować serbołużyckie związki (zrzeszenia) i stowarzyszenia. Tym samym jako prawna kontynuatorka dawnej Domowiny nawiązuje do jej założycielskich struktur z 1912 r. Na II głównym zgromadzeniu 15 czerwca 1991 r. , wraz z uchwaleniem programu i włączeniem sześciu specyficznych serbołużyckich stowarzyszeń oraz wyborem honorowego przewodniczącego, kończy się ostatecznie proces odnowy Związku Domowiny.
W tej chwili Domowina - Związek Serbów Łużyckich (t.z.) ma około 7300 członków. w jej skład wchodzi pięć regionalnych i 12 ponadregionalnych aktywnie działających związków. Główne zadanie organizacji to występowanie w obronie politycznych interesów ludności serbołużyckiej wobec rządów i parlamentów krajowych i federalnych. Domowina jednocześnie, przyjęła na siebie zwiększoną odpowiedzialność w kwestiach edukacji, kultury i polityki narodowej. Do zadań podstawowych należy rozwój i zachowanie języka, kultury i tradycji serbskiego narodu jak i dążenie do wzajemnego zrozumienia i tolerancji między narodami serbołużyckim i niemieckim, utrzymywanie i rozwijanie przyjacielskich kontaktów z innymi słowiańskimi narodami oraz mniejszościami narodowymi i zrzeszeniami grup narodowych oraz reprezentowanie wspólnych interesów.

Struktury: Stowarzyszenia

W dniu 21 lipca 1921 r. utworzono pierwsze trzy regionale związki Domowiny tzw. župy w Budziszynie, Kamieńcu (Kamjenc/Kamenz) i Wojrowicach (Wojerecy/Hoyerswerda) oraz dalsze. Dzisiaj jest ich pięć. Zajmują się koordynacją i wspieraniem przeprowadzenia programowych celów w swoich regionach w stałej współpracy z pozostałymi serbołużyckimi stowarzyszeniami.

Stowarzyszenia regionalne (okręgowe), po serbołużycku "župy"

• Regionalny Związek Domowiny Budziszyn im. Jana Arnošta Smolerja z siedzibą w Budziszynie
• Regionalny Związek Domowiny im. Michała Hórnika Kamjenc z siedzibą w Chrósćicach 
• Regionalny Związek Domowiny Wojerecy im. Handrija Zejlerja z siedzibą w Wojrowicach 
• Regionalny Związek Domowiny Biała Woda/ Niska (Weißwasser/ Niesky) z siedzibą w Slepo (Schleife) 
• Regionalny Związek Domowiny Łużyce Dolne t.z. z siedzibą w Chociebużu

Wszystkie związki (župy) regionalne oraz specjalistyczne, prezentują się w internecie na stronach www.domowina.de.

Stowarzyszenia specyficzne:

• Serbołużyckie Stowarzyszenie Szkolne t.z. (www.sorbischer-schulverein.de)
• Towarzystwo Cyryla i Metodego t.z. (www.tcm-kp.de) 
• Związek Twórców Serbołużyckich (www.zsw-skb.com) 
• Związek Studiujących Serbołużyczan (www.internecy.de/zss) 
• Związek Serbołużyckich Towarzystw Śpiewaczych (www.domowina.sorben.com) 
• Naczelny Związek Sportowy/ Serbski Sokol t.z. (www.sokol.sorben.com) 
• Serbołużycki Związek Turystyki s.z. (www.tourismus.sorben.com) 
• Stowarzyszenie Młodzieży Serbołużyckiej "Pawk" s.z. (www.pawk.de) 
• Towarzystwo Popierania Ośrodka Informacji i Kultury Serbołużyckiej w Berlinje SKI, t.z. (www.ski-berlin.de) 
• Serbołużyckie towarzystwo Naukowe Maćica Serbska t.z. (www.macica.sorben.com) 
• Związek Serbołużyckich Rzemieślników i Przedsiębiorców t.z. (www.zpr.sorben.com)

Poza Łużycami do Związku Domowiny należą - jako członkowie stowarzyszeni - m.in. serbołużyckie towarzystwa w Czeskiej Republice, w Polsce, USA oraz Australii.

Towarzystwa serbołużyckie w Polsce:

• Towarzystwo Polsko- Serbołużyckie Zarząd Główny w Warszawie, utworzone w 1991 r.
• Towarzystwo Polsko- Serbołużyckie we Wrocławiu, Oddział Dolnośląski 
• Towarzystwo Polsko- Serbołużyckie w Poznaniu Oddział Poznański utworzony w 1998 r. 
• Stowarzyszenie Polsko- Serbołużyckie "Pro Lusatia" utworzone 22 czerwca 2004 roku w Opolu

Perspektywy: Programy i cele

Przyszłość serbołużyckiej ludności nie zależy tylko od jej woli istnienia lecz także - i to w znacznym stopniu - od politycznych, prawnych, socjalnych, i nie mniej, od finansowych uwarunkowań. Na bazie układu o zjednoczeniu Niemiec (Układ o zjednoczeniu Niemiec (Vertrag über die Herstellung der Einheit Deutschlands) z dnia 31 sierpnia 1990 r., notatka z protokołu do artykułu 35.)udało się uregulować zakres kompetencji związku. Natomiast nie udało się wpisać zrównania w prawach mniejszości narodowych (w ramach prawa do zrzeszania się uznanych mniejszości narodowych).

W niemieckich krajach związkowych w Saksonii i Brandenburgii istnieją zapisy ustawowe dotyczące ochrony i popierania Serbołużyczan. Konkretnie postanowienia dotyczące Sebołużyczan zawierają ustanowione, przez krajowy sejm w Brandenburgii "Przepisy o respektowaniu praw Serbołużyczan w Brandenburgii" w roku 1994 i uchwalony przez saksoński parlament "Przepis o prawach Serbołużyczan w Saksonii" w 1999 r.

Domowina angażuje się również w sprawach utrzymania i rozwoju gospodarczego jak i w turystycznej popularyzacji regionu rozciągającego się od Gór Łużyckich poprzez Łużyce Środkowe z ciągiem jezior powstałym na dawnych terenach kopalni odkrywkowych węgla brunatnego aż do Błot na Łużycach Dolnych. Związek zgodnie ze swoim programem chce nadal działać na rzecz utrzymania serbołużyckiego obszaru zasiedlenia oraz świadczyć pomoc poszkodowanym przez górnictwo wsiom łużyckim.

Istotnym faktorem tożsamości jest posługiwanie się językiem, górno - lub dolnołużyckim. Dlatego też wszystkie przedsięwzięcia dotyczące zachowania i rewitalizacji języka narodowego mają, w działalności Domowiny i jej językowego centrum WITAJ, priorytetowe znaczenie. W związku z tym jest szczególnie położony nacisk na projekt WITAJ, który umożliwia już najmłodszym dzieciom metodą zabawy, uczyć się języka w przedszkolach. Projekt miał swój początek w roku 1998 z liczbą 14 dzieci w przedszkolu w Chociebuż -Žylow a w roku 2004 już ponad 400 chodziło do 6 przedszkoli WITAJ oraz do13 dalszych grup WITAJ w Saksonii i Brandenburgii. W obu krajach związkowych istnieje możliwość kształcenia uczniów w szkołach stopnia podstawowego, średniego oraz gimnazjalnego w systemie dwujęzycznym.

W roku 1991 została założona Fundacja Narodu Serbołużyckiego, która w roku 1998 uzyskała status samodzielnej jednostki prawnej stając się instrumentem w uzyskiwaniu środków do finansowania projektów i instytucji działających na rzecz zachowania, i popieraniu języka, i kultury serbołużyckiej (nauka, sztuka, kultura, wydawnictwa, prasa). Budżet Fundacji pokrywa Rząd Federalny (50 procent), kraje Saksonia (33,3 procent) i Brandenburgia (16,7 procent).
Celem Domowiny jest doprowadzenie do znowelizowania aktualnej umowy finansowej, bazującej na porozumieniu z roku 1998, która zapewniałby systematyczną waloryzację środków finansowych albo uwzględniałaby stopień wzrostu inflacji.

Pomimo ogólnie ciężkiego położenia chodzi o to, aby zachować wyjątkowe instytucje, jak na przykład Niemiecko-Serbski Teatr Ludowy i Serbołużycki Zespół Pieśni i Tańca, które zaliczyć można do niezaprzeczalnych osobliwości na terenie Łużyc, i nie tylko. Te profesjonalne instytucje kulturalne stanowią istotny warunek istnienia wysokiej kultury; bez niej zaś, także amatorska twórczość, nie miałaby szans przetrwania.

Przetrwanie serbołużyckich kulturalnych organizacji i instytucji jak również szerokiego wachlarza stowarzyszeń jest ważną przesłanką do utrzymania i zapewnienia rozwoju jedynego w swoim rodzaju kulturalnego regionu Saksonii i Brandenburgii, który właśnie w procesie europejskiego zbliżenia regionów granicznych Czech i Polski, ukazuje swoje bezsprzeczne znaczenie.